Kostnaður við Vaðlaheiðargöng er samkvæmt nýjustu tölum stjórnenda verkefnisins rúmir ellefu milljarðar króna á verðlagi í árslok 2011. Verkið er því komið allt að 30 prósentum fram úr áætlun. Ljóst er að rúma 3,2 milljarða króna að núvirði vantar upp á miðað við upphaflega áætlun þegar virðisaukaskattur hefur verið lagður ofan á.
„Við erum í ágætis sambandi við stjórnvöld og erum að sjálfsögðu að ræða við þau um fjármögnun verksins sem er auðvitað í skoðun núna. Það þarf viðbótarlán og það er verið að ræða það bæði við Seðlabanka og fjármálaráðuneytið. Það er í eðlilegu ferli en ekki hægt að setja neina dagsetningu á hvenær niðurstaða fæst í það,“ segir Ágúst Torfi Hauksson, stjórnarformaður Vaðlaheiðarganga, í samtali.
Búinn að greiða 7,6 milljarða
Upphaflega var gert ráð fyrir að göngin myndu kosta 8.730 milljónir auk virðisaukaskatts á verðlagi 2011. Samkvæmt svari Ágústs við fyrirspurn Markaðarins er áætlaður kostnaður, eftir þau áföll sem dunið hafa á verkefninu, um 27 til 30 prósent umfram það ef frá eru taldar verðbætur á framkvæmdatíma. Þegar tölurnar sem Ágúst vísar í voru teknar saman í lok september í fyrra var verkkaupinn Vaðlaheiðargöng hf. búinn að greiða um 6,8 milljarða fyrir verkið auk 800 milljónir króna í verðbætur.
„Varðandi kostnað vegna leka beggja megin þá er það enn í vinnslu og endanlegur kostnaður vegna þessara frávika mun ekki liggja fyrir fyrr en dregur nær verklokum,“ segir í skriflegu svari Ágústs.
Þar kemur einnig fram að áætluð verklok eru sumarið 2018. Þegar fyrsta formlega sprenging ganganna var sprengd í júlí 2013 áttu þau að vera tilbúin í desember síðastliðnum. Vatnslekar beggja megin í göngunum og aðrar uppákomur eins og hrun úr gangaloftinu hafa seinkað verkinu um eitt og hálft ár miðað við bjartsýnustu spár.
„Nú er verið er að fara í gegnum setlag Eyjafjarðarmegin sem tefur verkframvindu en unnið er á báðum stöfnum núna og hefur verið frá því í nóvember,“ segir Ágúst.
Vildi ná sumrinu 2017
Alþingi samþykkti 8,7 milljarða króna ríkislánið í júní 2012. Fyrir þann tíma var gert ráð fyrir að lífeyrissjóðir tækju þátt í fjármögnun verkefnisins en af því varð ekki. Þáverandi ríkisstjórn ákvað að lánið yrði fjármagnað úr ríkissjóði til skamms tíma eða til ársins 2018. Það yrði þá endurfjármagnað með útgáfu verðtryggðs skuldabréfs en göngin áttu þá að vera orðin sjálfbær með innheimtu veggjalds. Framkvæmdin var ekki á samgönguáætlun og bent var á að lánveitingin felur í sér talsverða áhættu fyrir ríkið.
Pétur Þór Jónasson, fyrrverandi stjórnarformaður Vaðlaheiðarganga, sagði í samtali við Fréttablaðið í apríl 2015 mikilvægt að göngin yrðu farin að skila félaginu tekjum sumarið 2017. Einum mánuði síðar ítrekaði Pétur við DV hversu mikilvægt það væri enda tekjudreifingin af veggjöldum mjög ójöfn yfir árið. Lánasamningurinn við ríkið hljóðaði upp á að ákveðinn reynslutími fengist áður en lánið yrði endurfjármagnað.
Seinkun verksins myndi því hafa sömu áhrif á endurfjármögnunina.
Fjármálafyrirtækið Gamma vann síðasta vor mat á þjóðhagslegum áhrifum Vaðlaheiðarganga. Samkvæmt því mun þjóðhagslegt tap þeirra nema rúmum átta milljörðum króna. Eldra mat sem unnið var með sömu aðferðafræði í árslok 2012 sýndi tap upp á 4,3 milljarða.
Lengi hefur verið ljóst að framkvæmdin ætti eftir að verða kostnaðarsamari en áætlanir gerðu ráð fyrir. Í febrúar 2014 opnaðist stór heitavatnsæð í göngunum Eyjafjarðarmegin. Afköst í borun ganganna hrundu þá um rúmlega helming úr 60 til 70 metrum að meðaltali á viku. Rúmu ári síðar fór kalt vatn að leka úr stórri sprungu í lofti Fnjóskadalsmegin. Vinna við að loka henni hófst ekki fyrr en í febrúar 2016. Vatnið sem þá hafði safnast saman í göngunum var um tíma svo djúpt að nota þurfti árabát til að sigla inn að stafni. Forsvarsmenn verkefnisins sögðu að aldrei áður hefðu viðlíka aðstæður skapast í gangagerð hér á landi.
Göngin eru nú 6.764,5 metra löng og því búið að grafa um 93 prósent af heildarlengdinni. Þau lengdust um 23,5 metra í síðustu viku en afköstin hafa minnkað síðustu vikur eftir að verktakar boruðu inn á þykk setlög. Ef framvindan verður upp á jafnmarga metra á viku veður gegnumslag eftir átján vikur eða í júnímánuði. Verktakar Ósafls hefðu þá einungis eitt ár til að ljúka verkinu miðað við áform stjórnar Vaðlaheiðarganga um opnun sumarið 2018.
Heimild: Visir.is
