Evrópusambandið hefur hert reglur um losun á skólpi í sjó og þarf nú að láta skólpið verkast í tönkum til að ná burt lífrænum efnum. Íslensk stjórnvöld reyna að semja um undanþágur en takist það ekki blasir við mikill kostnaður.
Hertar kröfur Evrópusambandsins gætu skikkað Íslendinga til hreinsa skólp betur en nú er gert. Til að ná tveggja þrepa hreinsun þyrftu sveitarfélög að fjárfesta í hreinsistöðvum fyrir jafnvel mörg hundruð milljarða. Sérfræðingur hjá Samorku segir stjórnvöld vinna að undanþágum en viðbúið sé að kröfur verði hertar.
Ísland fékk á sínum tíma undanþágur frá reglum ESB um skólphreinsun vegna þess hve Norður-Atlantshafið er öflugur viðtaki. Ekki þarf að standa í kostnaði við fulla eins þreps hreinsun heldur er grófsíun látin duga út í sjó. Sum sveitarfélög hafa enn ekki uppfyllt kröfur.
Tveggja þrepa hreinsun kallar á miklar byggingar
Tveggja þrepa hreinsun er hins vegar nauðsynleg við ár og vötn en hún er mun dýrari því þá þarf skólpið að verkast í tönkum til að ná burt lífrænum efnum og fleiru.
Nú hefur ESB hert reglur og er tveggja þrepa hreinsun lágmark. Innleiðing er ekki hafin á Íslandi, en semja þarf um sérlausn í gegnum EES-samninginn.
Veitufyrirtæki sveitarfélaga eru með skólpmálin á sinni könnu. Almar Barja, sérfræðingur hjá Samorku, segir að ætti að uppfylla nýjar kröfur ESB þyrfti að ráðast í mikla fjárfestingu.
„Fyrstu möt gera ráð fyrir að sá kostnaður gæti hlaupið á jafnvel einhverjum hundruðum milljarða króna. Í flestum tilvikum eru þetta tiltölulega stór mannvirki með útfellingartjörnum eða tönkum. Sem bæði taka mikið pláss og eru kostnaðarsöm. Í meira þéttbýli þá er krafa um að hreinsa út önnur efni eins og nitur og fosfór og alveg upp í örplast og svokölluð PFAS-efni eða svona eilífðarefni. Og þá er kostnaðurinn kominn upp í tug milljarða eða hundruð milljarða fyrir hverja eina stöð. Til viðbótar við mikinn rekstrarkostnað,“ segir Almar.
Ofhreinsun á skólpi geti verið óumhverfisvæn
Hann segir að Evrópureglugerðin taki mið af þéttbýlli svæðum þar sem sama áin renni í gegnum búsvæði tugmilljóna manna. Straumhart Norðuratlantshafið sé hins vegar ríkt af lífi sem nýti þau lífrænu efni sem eru í skólpinu. Stjórnvöld semji um undanþágur fyrir Ísland. Rökin fyrir undanþágum séu meðal annars að óumhverfisvænt sé að reisa stórar stöðvar til að ofhreinsa skólp.
„Það er ekki eins og þær séu algjörlega sporlausar og okkar áhersla hefur verið að ef það er ekki hægt að sjá neikvæð áhrif af núverandi hreinsun að þá er ekki endilega umhverfisvænast að auka hreinsun umfram það sem við sjáum að sé að skila jákvæðum árangri,“ segir Almar Barja, sérfræðingur hjá Samorku.
Heimild: Ruv.is
