Óhjákvæmilegt er að langtímaathuganir Veðurstofu Íslands í Reykjavík raskist með íbúðabyggð sem borgin hyggst skipuleggja við höfuðstöðvar hennar. Forstjóri Veðurstofunnar segir uppbygginguna raska mælingunum en mótvægisaðgerðir sem borgaryfirvöld hafi boðað eigi að tryggja viðunandi framhald á þeim.
Reykjavíkurborg og fjármálaráðuneytið hafa gert drög að samkomulagi um að ríkið afhendi borginni hluta af lóð Veðurstofunnar í Öskjuhlíð. Í frétt Morgunblaðsins um helgina kom fram að borgin hygðist skipuleggja íbúðabyggð á svæðinu. Veðurstofan á ekki aðild að samkomulaginu, að sögn Árna Snorrasonar, forstjóra hennar.
Uppbyggingin þýðir að flytja þarf mæla Veðurstofunnar sem hafa verið staðsettir austan við höfuðstöðvar hennar við Bústaðarveg 9 síðustu áratugina. Sérfræðingar stofnunarinnar hafa varað við að það slíti langtímamæliröð sem nær tæplega hálfa öld aftur í tímann.
„Flutningarnir koma óhjákvæmilega niður á langtímamælingum. Það er í raun og veru óskiljanlegt hvað menn hafa almennt lítinn skilning á þessu. Það má hins vegar segja að Veðurstofunni sé þarna dálítið stillt upp við vegg,“ segir Trausti Jónsson, veðurfræðingur.
Rýfur samfellu mælinganna
Langtímaveðurfarsmælingar eru sérstaklega viðkvæmar fyrir hvers kyns breytingum. Þannig getur það haft áhrif á niðurstöður að mála skýli utan um mæla eða opna það á öðrum tíma dags en vanalega, eins og Halldór Björnsson, hópstjóri veðurs og loftslags hjá Veðurstofunni, sagði Vísi í júní.
Þannig veldur flutningur veðurstöðvar rofi í mæliröð hennar sem leiðrétta verður fyrir eftir á. Áður en veðurstöðin við Veðurstofuna komst á núverandi stað fyrir 45 árum var mæliröðin í Reykjavík brotakennd. Leiðréttingar fyrir rofunum á henni hafa jafnvel komist í erlenda fjölmiðla þegar afneitarar loftslagsvísinda hafa reynt að gera hitamælingar tortryggilegar.
Trausti segir að samfelldar langtímamælingar séu nauðsynlegar til að hægt sé að fylgjast með veðurfarsbreytingum sem ganga oftast hægt fyrir sig. Það á meðal annars við um þær loftslagsbreytingar sem nú eiga sér stað af völdum manna.
„Það er mjög óheppilegt að rjúfa svona raðir vegna þess að það það rof getur valdið breytingum sem er voðalega erfitt að greina frá hægfara, langvarandi veðurfarsbreytingum,“ segir hann við Vísi.
Fá tvö ár í samanburðarmælingar
Reykjavíkurborg hefur lofað því að standa straum af kostnaði við að færa mæla Veðurstofunnar vestar á lóðinni og um leið við að setja upp net veðurmælistöðva í borginni. Trausti segist hafa trú á að hægt verði að halda utan um mælingar á hita með þessum hætti en hann óttast hins vegar áhrifin á úrkomumælingar sem séu viðkvæmari fyrir breytingum.
Trausti leggur áherslu á að Veðurstofan fái tíma til að gera samanburðarmælingar á gamla staðnum og þeim nýja til að varðveita mæliröðina betur. Gangi hliðarráðstafanir borgarinnar eftir ætti það að vera hægt, að minnsta kosti hvað hitamælingarnar varðar.
Unnið er út frá því að Veðurstofan fái tvö ár til að gera samanburðarmælingar, að sögn Árna forstjóra. Það sé lágmarkstími að mati sérfræðinga Veðurstofunnar. Það fari þó eftir því hvaða veðurþætti eigi að mæla.
„Með þessum hugmyndum um að byggja upp net mæla í Reykjavík telja sérfræðingar að við getum fengið viðunandi framhald á þessum veðurfarsmælingum,“ segir hann en viðurkennir að erfitt verði að ná samfellu í sumar mælingar.
Gera sér grein fyrir nauðsyn málamiðlana
Þó að Veðurstofan eigi ekki aðild að samkomulagi ríkis og borgar segir Árni að fulltrúar hennar hafi setið fundi með borginni og komið sjónarmiðum sínum á framfæri. Þrátt fyrir röskunina á mæliröðinni segir Árni að Veðurstofan geri sér grein fyrir að finna þurfi málamiðlanir.
Framtíðarsýn Veðurstofunnar sé að starfsemi hennar verði byggð upp við Bústarðarveg 7 í kringum gamla Landsnetshúsið sem hún fékk til afnota fyrir nokkrum árum. Þangað verði mælarnir fluttir. Árni telur það verða mikinn ávinning fyrir Veðurstofuna ef ríki og borg ná sátt um að byggja framtíðarhúsnæði fyrir hana þar.
„Til þess má einhverju fórna sem þyrfti kannski að fórna hvort sem er,“ segir Árni sem telur þó miður að mæliröðinni verði raskað.
Trausti viðurkennir fúslega að óraunhæft sé að ætla að halda öllu óbreyttu endalaust. Engu að síður telur hann flutning mælanna óheppilegan.
„Þetta er svona eitt af því sem er verið að gera sem manni finnst vera óþarfi,“ segir hann.
Heimild: Visir.is
