Elliði Vignisson skrifar:
Eftir fund með fjárlaganefnd í gær var ég spurður út í hver séu stærstu mistökin sem gerð hafa verið hvað Landeyjahöfn varðar. Ég er ekki sérfræðingur á þessu sviði, og svarið því eingöngu svar leikmanns sem fylgst hefur með þessu í þann áratug sem málið hefur verið til skoðunar og í vinnslu.
Svona blasir þetta við mér:
1. Sandburður var vanmetinn. Hefði hann verið rétt metinn og ráðamenn séð kostnaðinn við hann þá hefði höfnin sennilega ekki verið byggð. Nú er hún hinsvegar -sem betur fer- komin og til baka verður ekki snúið. Það þarf því að ná því allra besta út úr henni á næstu árum.
2. Flest sem tengist höfninni er of lítið. Þetta á við um þjónustuhús, bílastæði, innri höfn, dýpkunaraðferðir, fjölda ferða, gæði bókunarkerfis og fl. Að treysta samgöngur um Landeyjahöfn er risavaxið verkefni og mikilvægi þess gríðalegt. Vestmannaeyjar eru matarkista og skattar þaðan langt umfram það sem ríkið þarf að leggja fram til að þjónusta byggðina þar. Það þarf því ekki að afsaka það að gera hlutina vel. Þegar upp er staðið er það líka ódýrara.
3. Aðkoman að höfninni er mikið erfiðari en talið var. Þess vegna eru –og verða– frátafir meiri en í fyrstu var kynnt. Þrátt fyrir ríkan vilja er ljóst að skipið eitt og sér reddar ekki ölllu þótt vissulega bæti það ástandið. Enn eru ekki til lausnir sem fela það í sér að aldan sé brotin án þess að sandur verði enn meira vandamál en nú er (að garðarnir safni sandi og loki höfninni). Verkefnið hefði þurft að kynna á þennan máta þannig að notendur gerðu sér strax grein fyrir því að frátafir verði auknar á meðan að staðan er svona. Það var náttúrulega erfitt þar sem umfang þessa vandamáls var ekki ljóst í upphafi.
4. Of lengi hefur verið frestað að smíða nýja Vestmannaeyjaferju. Frá upphafi var ljóst að núverandi Herjólfur myndi ekki ráða við siglingar í Landeyjahöfn. Ef til vill hefði aldrei átt að reyna það heldur strax að byggja nýtt skip. Það er eingöngu fyrir hæfni skipstjóra og áhafnar að höfnin hefur þó nýst eins og verið hefur. Öryggi í þessum siglingum er að mínu mati ekki nægt og í dag er það sennilega stærsta áhyggjuefnið.
Hvað er þá til ráða? Fyrir það fyrsta þá þarf að standa frammi fyrir þeim veruleika að þessar samgöngur eru ekki og verða a.m.k. ekki fyrst um sinn eins og stefnt var að. Sjálfum óraði mér ekki fyrir því að vandinn yrði sá sem hann er, en aldrei hef ég samt séð eftir því að hafa barist áfram fyrir því að samgöngur um Landeyjahöfn verði bættar svo mikið sem mögulegt er. Ég var ekki fylgjandi því að smíða frekar nýtt skip sem gengur eingöngu í Þorlákshöfn. Ég tel einfaldlega að framtíð Vestmannaeyja sé bjartari ef það tekst að bæta ástandið og sigla um Landeyjahöfn. Eftir að jarðgöng voru slegin af vegna kostnaðar þá tel ég samgöngur um þá höfn séu lang næstbestar.
Það er athyglisvert að frá árinu 2006 hafa öll atkvæði í bæjarstjórn hvað samgöngur varðar fallið eins. Á þessum tíma hafa 16 Eyjamenn setið sem bæjarfulltrúar. Allir hafa verið samstíga öllum stundum hvað ákvarðanir og áherslur bæjarstjórnar í samgöngumálum varðar. Gleymum því ekki að þar er um að ræða ólíkt fólk, með ólíkan bakgrunn. Læknir, lögmenn, sjómaður, sjúkraþjálfari og margt fl. Allt þetta fólk á það eitt sammerkt að hafa tekið ákvörðun um það sem best væri fyrir framtíð Vestmannaeyja.
Ég viðurkenni það fúslega að málefni Landeyjahafnar hafa verið mér þungbær. Stundum meira að segja verulega. Ég finn að bæjarbúar eru reiðir, sárir og svekktir, og mér finnst það eðlilegt. Ég er það sjálfur. Það er líka ekkert óeðlilegt við það að bæjarbúar finni þessum tilfinningum sínum farveg með því að beina þeim að mér eða eftir atvikum að öðrum bæjarfulltrúum og skiptir þá engu að auðvitað höfum við alla sömu hagsmuni af því að sem best takist til og aðrir bæjarbúar. Munurinn er e.t.v. sá helstur að við sem tímabundið sitjum í embættum sem eru langtum stærri en við sjálf getum ekki leyft okkur kaffistofusleggjudóma í svona stóru máli. Afleiðingar þess yrðu gríðalega skaðlegar þótt sennilega gæti það tímabundið verið líklegt til vinsælda.
Eins og komið hefur fram er ég fylgjandi þeirri afstöðu bæjarstjórnar að tafarlaust þurfi að ráðast í nýsmíði Vestmannaeyjaferju og nýta smíðatíma hennar til að gera þær breytingar sem strax er hægt að gera á höfninni. Ég held að frátafir verði áfram meiri en í upphafi stóð til. E.t.v. allt að 40 til 70 dagar. E.t.v. meira en vonandi minna. Smíði nýrrar ferju er hinsvegar nauðsynleg forsenda þess að bæta samgöngur um Landeyjahöfn en ekki nægjanleg. Áfram þarf að vinna markvisst að rannsóknum á aðkomu skipa að höfninni og í framhaldi af því að framkvæmdum.
Ég myndi vilja að strax væri hægt að breyta görðunum eða laga höfnina með öðrum leiðum. Ég myndi vilja stærra skip og þá frekar tvö en eitt. Ég myndi vilja fleiri kojur. Ég myndi vilja að ástandið í þessum samgöngum væri betra. Ég veit hinsvegar að þessu verkefni eru takmörk sett vegna tæknilegrar þekkingar. Ég veit líka að þau takmörk breytast og þessi höfn á eftir að lagast rétt eins og þær hafnir sem ég þekki best (Vestmannaeyjahöfn, Grindavíkurhöfn og Þorlákshöfn) hafa gert frá því að ég var barn.
Það er mín bjargfasta trú að byggð í Vestmannaeyjum eigi flest undir því að hægt verði að treysta samgöngur um Landeyjahöfn á næstu árum. Takist það hef ég ekki áhyggjur af framtíðinni. Takist það ekki verður verulega á brattann að sækja.
Heimild: Ellidi.is
